Rodzaje uszkodzeń płyt - lekkie, średnie i mocne
 |
Płyty lekko uszkodzone
Lekkie uszkodzenia mają postać drobnych, cienkich zarysowań. Mogą to być również niewielkie wgłębienia lub zanieczyszczenia, pochodzące na przykład od jedzenia lub kleju. Tego typu uszkodzenia są zwykle niewyczuwalne pod paznokciem. |
| |
|
 |
Płyty średnio uszkodzone
Średnie uszkodzenia mają zwykle postać większych zadrapań niż w przypadku kategorii “lekkie”. Tego typu zadrapania są już wyczuwalne przy przesuwaniu paznokcia w poprzek rysy; paznokieć nie powinien jednak zatrzymywać się na takiej rysie. Płyty mocno porysowane mają zazwyczaj kilka zadrapań klasyfikujących się do kategorii lekkich uszkodzeń. |
| |
|
 |
Płyty mocno uszkodzone
Mocne uszkodzenie jest to głębokie zadrapanie pochodzące na przykład od noża lub śrubokrętu. Paznokieć przesuwany w poprzek takiej rysy powinien zatrzymać się na niej. Tego typu uszkodzenia bywają trudne do usunięcia i mogą czasem wymagać więcej niż jednokrotnego zastosowania najsilniejszego cyklu naprawy (tryb Heavy). |
NAPRAWA DYSKÓW – TROCHĘ FAKTÓW
Skąd biorą się rysy na płytach?
Chociaż płyty CD i DVD są wyjątkowo wytrzymałe i wygodne w użyciu, można je łatwo uszkodzić podczas zwykłej eksploatacji, zwłaszcza w przypadku korzystania z niedrogich odtwarzaczy CD i DVD, samochodowych zmieniarek CD albo źle zaprojektowanych pudełek.
Nawet jeśli porysowana płyta CD lub DVD wydaje się sprawna, to urządzenie odtwarzające może mieć problemy z dekodowaniem zapisanego na niej dźwięku, obrazu lub danych wskutek zakłóceń powodowanych przez zadrapania. Zazwyczaj objawia się to przeskakiwaniem ścieżek lub zacinaniem się odtwarzania płyt dźwiękowych albo zgłaszaniem błędów odczytu w przypadku płyt z danymi.
Po usunięciu rys z płyty urządzenie odtwarzające może ponownie odczytywać całą informację bez konieczności wielokrotnego wykonywania procedury korekcji błędów, co z kolei zapewnia płynne działanie.
Jak są zbudowane płyty?
Płyta składa się z czterech warstw, jak to jest pokazane poniżej na rysunku nr 1. Pierwsza warstwa (od dołu) jest najgrubsza i najłatwiejsza do naprawy. Pozostałe trzy warstwy (folia odbijająca, lakier i nadruk) mają łącznie grubość ludzkiego włosa i w niewielkim stopniu chronią znajdujące się pod nimi dane.
Rys. 1 Warstwy płyty
Płyta z plastiku poliwęglanowego (warstwa 1)
Dane w postaci maleńkich zagłębień (rzędu 0,83 mikrona), oraz kontrastujących z nimi płaskich pól, są ułożone w formie spiralnej ścieżki biegnącej od wewnętrznego otworu do zewnętrznej krawędzi płyty na jej górnej powierzchni. W przypadku nagrywalnych płyt CD dane mogą być wypalane na różnych poziomach płyty, co pozwala na wykonywanie wielu sesji nagrywania. W nagrywalnych płytach CD warstwa ta jest cieńsza z powodu wydrukowanej na niej nazwy producenta.
Folia odbijająca (warstwa 2)
Jest to bardzo cienka folia aluminiowa (w przypadku wyższej jakości płyt CD materiałem może być miedź, srebro albo złoto) nałożona od góry na warstwę nr 1, czyli warstwę danych. Warstwa ta odbija promień lasera z powrotem przez płytę plastikową, co umożliwia odczyt danych.
Warstwa lakieru (warstwa 3)
Lakier jest nakładany od góry na szybko wirującą płytę, dzięki czemu tworzy cienką i szczelną pokrywę folii odbijającej. Warstwa lakieru nie zapewnia praktycznie żadnej ochrony znajdującym się poniżej niej danym.
Warstwa graficzna (warstwa 4)
Na warstwę lakieru nakładana jest warstwa nadruku służąca celom informacyjnym lub marketingowym. (Nagrywalne płyty CD nie mają tej warstwy).
Na czym polega naprawa porysowanej płyty?
Jak już zostało opisane powyżej pierwsza warstwa płyty kompaktowej jest zbudowana z plastiku poliwęglanowego, podobnego do stosowanego w okularach ochronnych. Warstwa ta jest produkowana metodą odlewniczą, co zapewnia idealnie płaską powierzchnię i umożliwia promieniowi lasera docieranie do folii odbijającej (warstwy nr 2), a w konsekwencji odczytywanie zapisanych w niej informacji cyfrowych.
Przypomnijmy sobie, że promień lasera odczytuje informacje cyfrowe ze spiralnej ścieżki biegnącej od punktu w pobliżu środka płyty do jej zewnętrznej krawędzi. W przypadku płyt DVD audio i wideo, Sony, PlayStation 1™, PlayStation 2™, X-Box™, GameCube™ i Sega Dreamcast™ informacje cyfrowe ciągną się do niemal samego brzegu płyty. Rysa, odcisk palca lub obce ciało w dowolnym miejscu na dolnej powierzchni płyty może blokować lub odbijać promień lasera (rys. 2), powodując przeskakiwanie lub zatrzymywanie odczytu, w zależności od format płyty.
Oznacza to, że uszkodzoną płytę trzeba naprawić metodą, która zapewni jej idealnie równą powierzchnię – od samego środka aż po zewnętrzną krawędź. Urządzenia do naprawy płyt firmy DISC-GO-Technologies wykorzystują proces optycznego szlifowania, podobny do stosowanego przez producentów soczewek. Proces ten powoduje równomierne szlifowanie powierzchni płyty i zapewnia uzyskanie równej powierzchni od początku do końca ścieżki danych. Inne metody naprawiania płyt mogą powodować zaokrąglanie brzegów lub powstawanie nierówności i w efekcie prowadzić do zmiany kierunku promienia lasera podczas jego wędrówki po powierzchni płyty i tym samym utrudniać prawidłowe śledzenie i odczytywanie danych, zwłaszcza leżących najbliżej zewnętrznej krawędzi.
Rys. 2 Odbicie promienia przez rysę
Jak stwierdzić czy płyta wymaga naprawy?
Jeśli w trakcie słuchania, oglądania lub odczytywania płyty słychać dziwne dźwięki albo występuje zjawisko przeskakiwania lub zacinania się odtwarzania, to jest bardzo prawdopodobne, że taka płyta ma rysy. W przypadku osób zajmujących się wypożyczaniem lub odsprzedażą płyt dobrą zasadą może być naprawianie wszystkich płyt z uszkodzoną powierzchnią. Takie płyty będą wydawały się klientom “jak nowe” i będą przedstawiały większą wartość handlową.
Sytuacje, w których płyty nie można naprawić:
Pęknięcie – Należy sprawdzić czy płyta nie ma śladów pęknięcia. Zazwyczaj pęknięcie zaczyna się w pobliżu środkowego pierścienia i postępuje w kierunku zewnętrznej krawędzi płyty. Aby lepiej zbadać obecność pęknięcia, można lekko wygiąć płytę. Czasami pęknięcie może pojawić się w pobliżu zewnętrznej krawędzi płyty albo nawet w jej środkowej części. Jeśli płyta ma jakiekolwiek pęknięcie, to nie można jej już naprawić.
Zgniecenie – Zgniecenie to duże wklęśnięcie po obu stronach płyty. Zgniecenia mają czasem postać głębokich rys; powodują jednak nieodwracalne uszkodzenia danych, których nie można naprawić. Zgniecenia bywają efektem silnego nacisku na płytę, na przykład w wyniku nadepnięcia, ugryzienia przez zwierzę albo postawienia na płycie ciężkiego ostrego przedmiotu. Zgniecenie może czasem powodować powstanie wypukłości z drugiej strony płyty.
Zwichrowanie – Zwichrowanie ma miejsce wtedy, gdy płyta, która powinna być idealnie płaska, zostanie wygięta mechanicznie lub wypaczona z powodu wysokiej temperatury. Tego typu uszkodzenie jest zwykle widoczne na całym brzegu płyty i może być wykryte poprzez zbadanie odbicia światła. W tym celu należy potraktować błyszczącą powierzchnię płyty jako lustro – odbić w niej przedmiot o równej i prostej krawędzi, na przykład świetlówkę umieszczoną w suficie i przechylać płytę obserwując w niej cały czas odbicie świetlówki. Zdeformowane odbicie może oznaczać zwichrowanie płyty. Zwichrowanie może być efektem pozostawienia płyty w nasłonecznionym miejscu lub blisko źródła ciepła albo skutkiem zastosowania nieprawidłowej metody naprawy.
Jeśli płyta ma jedno z opisanych powyżej uszkodzeń, to nie nadaje się do naprawy.
Rodzaje płyt
CD czy DVD? – Są uszkodzenia, które mogą występować na płytach jednego rodzaju i nie występować na płytach drugiego rodzaju. Aby ustalić rodzaj płyty, należy spojrzeć na stronę płyty z etykietą i odszukać znak identyfikacyjny.
Compact Disc (CD) Digital Versatile Disc (DVD)
Szukanie konkretnych uszkodzeń
Uszkodzenia płyt CD – Uszkodzenia folii odbijającej – Uszkodzenia folii powstają w wyniku zarysowania płyty kompaktowej od strony nadruku. Poważne uszkodzenie folii można łatwo wykryć kierując zadrukowaną stronę płyty w stronę silnego źródła światła i obserwując błyszczący spód płyty. Jeśli w jakimś miejscu zaobserwujemy prześwit, będzie to oznaczało zniszczenie w tym miejscu folii odbijającej. Lekkie uszkodzenia folii odbijającej również mogą uniemożliwiać odczyt płyty, ale bywają trudniejsze do zlokalizowania. Jednym z prostych sposobów wykrycia uszkodzenia folii odbijającej jest na początku dokładne poszukanie zadrapań na naklejonej etykiecie, a następnie sprawdzenie czy któreś z tych zadrapań ma swój “odpowiednik” na dolnej stronie płyty. Przykład uszkodzenia folii odbijającej pokazany jest na rysunku nr 3.
Rys. 3 Uszkodzenie plastiku
Inną metodą wykrywania uszkodzeń folii odbijającej jest oglądanie zadrapań na dolnej stronie płyty. Jeśli widać odbicie zadrapania w “lustrzanej” warstwie płyty, to taką płytę da się naprawić. W przeciwnym razie zadrapanie sięga prawdopodobnie powyżej warstwy danych. Zamieszczona niżej tabela pomaga ustalić czy konkretny rodzaj płyty jest narażony na uszkodzenie warstwy odbijającej.
|
Rodzaj płyty
|
Kolor
|
Narażona
|
Nienarażona
|
|
CD
|
srebrny
|
X
|
|
|
DVD - jednowarstwowa (4,7GB)
|
srebrny
|
|
ü
|
|
DVD - dwuwarstwowa (8,4GB)
|
złoty
|
|
ü
|
|
PS1™-CD (700MB)
|
czarny
|
X
|
|
|
PS2™ - CD (700MB)
|
jasnoniebieski
|
X
|
|
|
PS2™ - DVD jednowarstwowa
|
srebrny
|
|
ü
|
|
PS2™ - DVD dwuwarstwowa
|
złoty
|
|
ü
|
|
X-Box™ - DVD
|
srebrny/złoty
|
|
ü
|
|
GameCube™ - 3" DVD
|
srebrny/złoty
|
|
ü
|
|
CD-R (650-700 MB)
|
dowolny
|
X
|
|
|
CD - RW (650 - 700 MB)
|
szary
|
X
|
|
|
DVD-R (4,7 GB)
|
fioletowy
|
|
ü
|
Nośniki + archiwizacja
+48 22 644 10 25
